بازخوانی مفهوم طبیعت در راهکارهای مبتنی بر طبیعت در برنامه‌ریزی محیط زیست
کد مقاله : 1087-ECOHYDROLOGY1404
نویسندگان
آذر واعظی هیر *1، غلامرضا نبی بیدهندی2، علی دریابیگی زند3
1کاندیدای دکتری، گروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2استاد، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3دانشیار، گروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده مقاله
در سال‌های اخیر، توجه علمی به راهکارهای مبتنی بر طبیعت افزایش یافته است؛ زیرا این راهکارها می‌توانند پاسخی به بحران‌های اقلیمی و زیست‌محیطی باشند. با این حال، در حالی‌که تعریف راهکارهای مبتنی بر طبیعت در بسیاری از مطالعات آمده، خود مفهوم «طبیعت» اغلب به‌صورت دقیق تبیین نشده است. این مقاله به بررسی ایده‌های نهفته در مفهوم طبیعت در گفتمان برنامه‌ریزی شهری با رویکرد راهکارهای مبتنی بر طبیعت می‌پردازد و بر اهمیت فهم دقیق این مفهوم برای طراحی راهکارهایی متناسب با بسترهای محلی ـ برای انسان‌ها و سایر گونه‌ها ـ تأکید دارد. یافته‌ها نشان می‌دهند که طبیعت اغلب به‌شکلی انتزاعی یا با جایگزین‌هایی مانند خدمات اکوسیستمی یا تنوع زیستی بیان می‌شود. هرچند ویژگی‌های محلی در ادبیات راهکارهای مبتنی بر طبیعت مطرح شده‌اند، اما ارزش‌ها و تعاریف بومی از طبیعت کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. این مسئله می‌تواند اثربخشی و پذیرش اجتماعی این رویکردها را تضعیف کند. در نهایت، بر لزوم شناخت تعاریف گوناگون و گاه متضاد طبیعت تأکید می‌شود و آن را پیش‌نیازی برای گسترش اثربخش‌تر، فراگیرتر و عادلانه‌تر راهکارهای مبتنی بر طبیعت در برنامه‌ریزی محیط زیست است. پذیرش ارزش‌های متنوع طبیعت و تقویت رابطه انسان-طبیعت می‌تواند به ساخت آینده‌ای پایدارتر و تاب‌آورتر برای شهرها کمک کند.
کلیدواژه ها
راهکارهای مبتنی بر طبیعت، برنامه ریزی محیط زیست، طبیعت، تاب آوری
وضعیت: پذیرفته شده