| شواهد نوترونی جریان منابع آب از ارتفاعات هندوکش تا فلات ایران مرکزی |
| کد مقاله : 1028-ECOHYDROLOGY1404-FULL |
| نویسندگان |
|
محمد میرزاوند *1، سید جواد ساداتی نژاد1، علیرضا مقدم نیا2 1گروه علوم و فناوری‌های محیطی، دانشکده مهندسی انرژی و منابع پایدار، دانشگاه تهران 2گروه علوم و فناوری های محیطی، دانشکده مهندسی انرژی و منابع پایدار، دانشگاه تهران |
| چکیده مقاله |
| این پژوهش به بررسی ارتباط ایزوتوپی (δ²H و δ¹⁸O) بین منابع آب در افغانستان (هرات، رودخانه پنجشیر کابل، پغمان و لوگار) و ایران (کاشان، یزد، خراسان جنوبی و خراسان رضوی) پرداخته است. نمونه‌های آب شامل منابع آب سطحی و زیرزمینی با استفاده از روش‌های Gasbench + DeltaPlusXP و Los Gatos Research (LGR) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد مقادیر ایزوتوپی اکسیژن-18 در محدوده بین 9/3- تا 6/47- پرمیل و دوتریوم 59/7- تا 22/67- پرمیل برای دوتریوم قرار دارند. نمونه‌های آب افغانستان تهی‌شدگی قابل توجهی نشان دادند که ناشی از تغذیه از طریق ذوب برف‌های ارتفاعات این کشور است، در حالی که بخشی از نمونه‌های آب ایران تحت تأثیر تبخیر به سمت راست خط آب جوی جهانی (GMWL) جابه‌جا شده‌اند. شباهت ایزوتوپی بین منابع نسبتاً دست‌نخورده چادرملو (‰2/8- δ¹⁸O:) و منابع هرات و پغمان (‰8/5- δ¹⁸O:) نشان‌دهنده احتمال وجود ارتباط هیدرولوژیک بین این مناطق است. از دیدگاه زمین‌ساختی، گسل درونه به عنوان مسیر اصلی انتقال آب از ارتفاعات افغانستان به ایران شناسایی شد. این یافته‌ها با مدل ابرحوضه (Mega-watershed) سازگار است که طبق آن آب‌های ژرف می‌توانند از طریق سازندهای رسوبی عمیق و گسل‌های منطقه‌ای از ارتفاعات دوردست مانند هندوکش تغذیه شوند. نتایج این پژوهش احتمال وجود سیستم هیدرولوژیک پیوسته بین بخش‌هایی از افغانستان (حوزه آبخیز هریرورد-مرغاب) و ایران را تقویت می‌کند. این یافته‌ها می‌تواند پایه‌ای برای مطالعات آینده در زمینه مدیریت منابع آب مشترک در منطقه و اکتشاف آب‌های ژرف باشد. |
| کلیدواژه ها |
| ایزوتوپ، دوتریوم، آب ژرف، بارش، آب زیرزمینی |
| وضعیت: پذیرفته شده |
